Blad 1 van 353 bladen Volgend blad    Laatste blad

Parenteel van Gilles de BOCK


 
            ^                                                       
            Pieter de BOCK                                                      
                   |
+------------------+------------------+
|           Gilles de BOCK            |?                    ?                   
+-------------------------------------+|
                                       |                                        
                                       M
                                       v
 
I.1    Gilles de BOCK (de Bokx), geboren circa 1545 te land van Waas. Zeer waarschijnlijk bestaat er verwantschap met een andere familie De Bock in Oost-Vlaanderen. Deze is afkomstig uit het land van Waes, Exaerde (Eksaarde) en omgeving. Hier vinden we een vermelding in "Liste des condemnés" van de Raad van Beroerten (1567-1573). Onder de vier veroordeelden en verbannen uit Exaerde een Gilles de Bock, die in 1569 gevlucht moet zijn wegens zijn religie. Het ligt voor de hand dat hij naar Zeeland uitweek, waar hij (tenminste na 1572) veilig was. De familie is niet inheems in Vossemeer (waar zijn zoon Marcus Gillisz kennelijk geboren is) en het zou ook verklaren waarom men in 1651 weer naar Zeeuws Oost-Vlaanderen verhuist.

Geschiedenis Eksaarde
Eksaarde (oude schrijfwijzen Eksaerde of Exaerde) is waarschijnlijk ontstaan langs de heerweg tussen Antwerpen en Brugge en wordt rond 1230 een aparte parochie met eigen kerk, waar het tot dan een onderdeel van de parochie Waasmunster was. De nabijheid van de abdij van Boudelo heeft ongetwijfeld een grote rol gespeeld doorheen de geschiedenis van dit dorp. De oude heerweg die nu Rechtstraat heet wordt vermoedelijk bedoeld met de woorden "rechte strate" uit Van de vos Reinaert. Eksaarde is sinds 1977 een deelgemeente van Lokeren.

Het Waasland (ook wel Land van Waas genoemd) is een streek in het noordoosten van de Belgische provincie Oost-Vlaanderen en het gedeelte van de provincie Antwerpen op de linker Scheldeoever. Het gebied heeft geen administratieve functie.

Het Waasland wordt in het noorden begrensd door de staatsgrens met Nederland, in het oosten door de Schelde, in het zuiden door Schelde en Durme en in het westen door de Durme. Hoofdstad van het Waasland is de stad Sint-Niklaas.

Het was oorspronkelijk een overwegend agrarisch gebied, bekend door zijn typische panorama´s van bolle velden begrensd door knotwilgen. In het wapenschild van het Waasland is een raap terug te vinden. In het bekende Middelnederlandse dierenepos ´Van den Vos Reynaerde´ staan tal van plaatsnamen uit het Waasland, bijv. Daknam en Belsele.

"Waas" gaat etymologisch terug op het Middelnederlandse woord wastin(n)e, wat ´woeste grond, woestenij´ betekent (volgens Engels wasteland). In de Middeleeuwen vormde het Waasland de noordoosthoek van het graafschap Vlaanderen en grote delen waren schaars bevolkt. Een groot bosgebied strekte zich uit van west naar oost, het zogenaamde Koningsforeest. In het gebied kwamen in de Middeleeuwen geen steden tot ontwikkeling. De zandgronden in het centrum van het Waasland zijn weinig vruchtbaar, in tegenstelling tot de zandleemgronden in het zuiden. Het noordoosten was aanvankelijk veengebied, dat in de late Middeleeuwen intensief afgegraven werd en bij overstromingen in de 16e eeuw volledig onder water raakte en daarna terug ingepolderd is.

De oudste bewoningskernen bevonden zich op de cuesta en de zandleemgronden in het zuiden aan de Schelde. Hier zijn sporen uit de Gallo-Romeinse periode teruggevonden. Waasmunster is de oudste parochie van het Waasland, en het Land van Beveren met bijbehorende kastelen was lang het voornaamste politieke centrum.

Het Waasland werd een afzonderlijk rechtsgebied door de Keure van het Land van Waas, die in 1241 door gravin Johanna van Constantinopel werd verleend. De schepenbank van deze Keure vergaderde meestal in Sint-Niklaas. Deze Keure bleef van kracht tot het einde van de 18e eeuw.

Gemeenten in het Waasland
In Oost-Vlaanderen:
. Beveren
. Kruibeke
. Lokeren
. Moerbeke (Waasland)
. Sint-Gillis-Waas
. Sint-Niklaas
. Stekene
. Temse
. Waasmunster

In Antwerpen:
. Zwijndrecht

Oorsprong
De Raad van Beroerten was een bijzondere rechtbank ingesteld door de hertog van Alva teneinde hen te vonnissen die, op enerlei wijze, hadden deelgenomen aan de troebelen van 1566-1567 (beeldenstorm).

De Raad van Beroerten werd door de hertog van Alva opgericht direct na zijn aankomst in de Nederlanden in september 1567.

Deze Raad was formeel niet onwettig, daar de koning het recht had om hoogverraad en wat daaronder viel, door een speciale rechtbank te laten beoordelen. Bij de vonnissen van de Raad, die op degelijk onderzoek berustten, stond het belang van de koning voorop (Majesteitsschennis); op privileges werd, zo nodig, niet gelet.

Het merendeel van de rechters waren streng rooms-katholieke Nederlanders en enkele Spanjaarden, waaronder Juan de Vargas en Ludovicus del Rio. Naast de zeer gehate laatstgenoemde was van de "Nederlanders" de Vlaming Jacob Hessels het meest berucht. Hij had de gewoonte te slapen tijdens de rechtzittingen, maar als hij uit zijn slaap werd gewekt om zijn vonnis uit te spreken, riep hij telkens uit: "Ad patibulum!" ("Naar de galg!"). Wegens zijn lidmaatschap werd Hessels overigens zelf - tijdens het calvinistisch bewind van Jan van Hembyze - te Gent opgehangen (4 oktober 1578).

De doodsvonnissen van de Raad gingen gepaard met confiscaties, nodig om de schatkist te vullen. Velen werden aangebracht door zogenaamde ´zeven-stuiverslieden´. Het aantal slachtoffers werd in de 16de eeuw sterk overdreven. Van represailles tegen de familie van de veroordeelde was geen sprake. Na Alva´s vertrek uit de Nederlanden (18 december 1573) sprak de Raad geen doodsvonnissen meer uit.

De Raad van State verklaarde de Raad van Beroerten op 14 mei 1576 officieel voor opgeheven. Enige leden zijn op grond van hun lidmaatschap tijdelijk gevangengezet. De archieven van de Raad werden krachtens de Pacificatie van Gent grotendeels vernietigd.

In totaal zijn circa 1073 mensen door de Raad van Beroerten ter dood veroordeeld en geëxecuteerd. Ook werden er ca. 11.130 mensen verbannen. Hendrik van Brederode werd in 1568 evenwel bij verstek gevonnist, maar was toen reeds in ballingschap overleden.


Leden van de Raad van Beroerten (´Bloedraad´)
Hertog van Alva (1507 - 1582), voorzitter
Antonio del Rio (overl. 1586), schatbewaarder-generaal
Juan de Vargas
Adrianus Nicolai, kanselier van Gelre
Jacob Meertens
Pie-ter Asset
Ja-cob Hessels (1506 - 1578), raadsdlid van Gent
Johan de la Porte, raadslid van Gent
Ludovicus del Rio (ca. 1530 - 1578), doctor in de godgeleerdheid
Jean du Bois, procureur-generaal van de koning
de la Torre, se-cretaris van de rechtbank.
Jean van Aremberg (1525 - 1568)
Filips van Noircarmes (overl. 1574)
Karel van Berlaymont (1510 - 1578)

Enkele van de bekendste slachtoffers van de ´Raad van Beroerten´
Dirk van Bronkhorst (onthoofd, Brussel 1 juni) 1568)
Gijsbert van Bronkhorst (onthoofd, Brussel, 1 juni 1568)
Graaf van Egmont (onthoofd, Brussel, 5 juni 1568)
Graaf van Horne (onthoofd, Brussel, 5 juni 1568)
Jan van Casembroot (onthoofd, Vilvoorde, 14 september 1568)
Anthony van Straelen (onthoofd, Vilvoorde, 24 september 1568)
Baron van Montigny (gewurgd, Simancas, 14 oktober 1570)

Vele anderen, zoals de graaf van Culemborg, de graaf van Hoogstraten, Gilles le Clercq en Jacob van Wesembeke, werden - al dan niet bij verstek - verbannen onder verbeurdverklaring van al hun bezittingen. Zoon van Pieter de BOCK.
Kind:
   1.  Marcus Gillisz (de Bokx) (zie II.1).

    Blad 1 van 353 bladen Volgend blad    Laatste blad